Magdalena Fołta oraz Janusz Radwański o tegorocznych Prezentacjach Twórczości Ludowej Lasowiaków i Rzeszowiaków [ROZMOWA]

W tym roku skansen ponownie stanie się przestrzenią, w której tradycja spotka się z żywą kulturą ludową, a głównym tematem będzie dzieciństwo na dawnej wsi. Wydarzenie to odbędzie się w niedzielę, 1 czerwca. Nasza redakcja objęła wydarzenie patronatem medialnym.  

Nie zabraknie pokazów zanikających rzemiosł, które niegdyś stanowiły codzienność mieszkańców regionu. Wśród prezentowanych zajęć znajdą się m.in. lanie świec, bibułkarstwo, rzeźba w drewnie i glinie, garncarstwo, wyplatanie z wikliny, kowalstwo, szycie tradycyjnych strojów, a także wyrób szyszek weselnych. Całość tworzy wyjątkową okazję do spotkania z rękodziełem oraz twórcami, którzy pielęgnują dziedzictwo kulturowe Lasowiaków i Rzeszowiaków.

Szczególną uwagę w tym roku poświęcono najmłodszym. Z okazji Dnia Dziecka przygotowano dla nich bogaty program edukacyjny i rozrywkowy. Dzieci będą mogły wziąć udział w dawnych grach i zabawach, nauczyć się tańca ludowego przy muzyce na żywo, wspólnie śpiewać kołysanki i słuchać opowieści z minionych lat. O tym pisaliśmy więcej w artykule: Wyjątkowe wydarzenie w skansenie w Kolbuszowej. 27. Prezentacje Twórczości Ludowej Lasowiaków i Rzeszowiaków 

O tym wyjątkowym wydarzeniu opowiadają nam Magdalena Fołta, kierownik Działu Etnograficznego, oraz Janusz Radwański, pracownik Działu Etnograficznego, którzy są odpowiedzialni za organizację i program wydarzenia.

Skąd wziął się pomysł, by tegoroczną edycję poświęcić dzieciństwu na dawnej wsi?

- Prezentacje Twórczości Ludowej Lasowiaków i Rzeszowiaków zawsze odbywają się w pierwszą niedzielę czerwca. W tym roku wypada to 1 czerwca, czyli w Dzień Dziecka, dlatego tegoroczną edycję postanowiliśmy poświęcić dzieciom. Każdego roku wybierany jest inny motyw przewodni imprezy.

Czy wśród wystawców i artystów widać wyraźny udział młodego pokolenia? Czy tradycja faktycznie jest przekazywana dalej?

- Podczas tegorocznej edycji zaprosiliśmy do udziału w Prezentacjach Twórczości Ludowej Lasowiaków i Rzeszowiaków przedstawicieli młodego pokolenia. Na scenie zaprezentują się dziecięce zespoły, między innymi Młodzieżowa Kapela z Kamienia oraz Świleckie Panny, przedstawienie dotyczące lasowiackiej gwary zaprezentują dzieci ze Szkoły Podstawowej w Ostrowach Tuszowskich. Na terenie parku etnograficznego odbędzie się potańcówka dla rodzin, podczas której dzieci będą mogły nauczyć się tradycyjnych tańców. Twórcy ludowi, którzy będę prezentować swoje rzemiosło, mają przygotowane warsztaty dla najmłodszych. Celem tegorocznej imprezy jest zainteresowanie dzieci kulturą ludową naszego regionu.

Które z prezentowanych rzemiosł cieszy się największym zainteresowaniem publiczności? Czy są takie, które szczególnie trudno dziś ocalić od zapomnienia?

- Wszystkie rzemiosła, które prezentowane są na terenie parku etnograficznego, cieszą się dużym zainteresowaniem. Dla dzieci największą atrakcją jest garncarstwo, wyrób zabawek czy kowalstwo. Niestety, podczas tegorocznych Prezentacji Twórczości Ludowej zabraknie pana Wiktora Szwanenfelda, plecionkarza z korzeni sosny z Nowej Wsi, który od wielu lat współpracował z naszym muzeum. Pod koniec swojego życia pan Wiktor miał uczniów, dlatego mamy nadzieje, że to rzemiosło zostanie ocalone od zapomnienia i będzie prezentowane podczas różnych wydarzeń organizowanych przez nasz skansen.

Czy są prowadzone działania kontynuujące temat dzieciństwa i edukacji regionalnej poza samym wydarzeniem – np. warsztaty, wystawy, publikacje?

- Działalność edukacyjna jest jednym z filarów naszego muzeum. W naszej ofercie można znaleźć wiele warsztatów i lekcji muzealnych adresowanych dla najmłodszych, których celem jest zapoznanie ich z dziedzictwem kulturowym naszego regionu. Szczegółowe informacje można znaleźć na naszej stronie internetowej.

1 czerwca otwieramy wystawę ilustracji do wydanej przez nas książki "Kto nie wierzy, niech sprawdzi". Przygotowała je Izabella Kędzierska. Powiększone i oprawione będzie można oglądać codziennie w budynku organistówki z Książnic.

Temat dzieciństwa jest też stale obecny w prowadzonych przez nas badaniach terenowych. Folklor dziecięcy, obrzędy i wierzenia związane z ciążą, porodem i wychowywaniem dziecka, dzieciństwo na wsi – to tylko niektóre tematy, które pojawiają się w wywiadach dostępnych w naszym Archiwum Naukowym.

Jak zmieniały się prezentacje na przestrzeni lat? Czy obserwują państwo większe zainteresowanie kulturą Lasowiaków i Rzeszowiaków niż np. dekadę temu?

- Prezentacje zmieniły się w niewielkim stopniu przez prawie 30 lat swojego istnienia. Od początku miały być imprezą, na której autentyczni twórcy, artyści i rzemieślnicy z regionu będą mogli zaprezentować swoje umiejętności, a zwiedzający będą mieli szansę spotkania z prawdziwą, żywą kulturą. To założenie cały czas nam towarzyszy i to jest najważniejszy element prezentacji. Z biegiem lat pojawiły się tematy przewodnie – każda edycja prezentacji poświęcona jest innemu zagadnieniu.

Od pewnego czasu widoczne jest zwiększone zainteresowanie kulturą ludową Lasowiaków i Rzeszowiaków, co wiąże się z ogólnym wzrostem zainteresowania kulturą i historią wsi, związanym z tak zwanym zwrotem ludowym. Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej od początku swojej działalności stara się przybliżać kulturę i tradycje naszego regionu wszystkim zainteresowanym.

Co dla państwa – jako organizatorów – jest największym wyzwaniem, a co największą satysfakcją przy realizacji tak dużego i cyklicznego wydarzenia?

- Prezentacje Twórczości Ludowej Lasowiaków i Rzeszowiaków to największa impreza organizowana przez nasze muzeum. W tym roku będzie już 27 edycja tego wydarzenia. Za każdym razem wybierany jest inny motyw przewodni, staramy się prezentować różnych twórców ludowych i wykonawców pochodzących z naszego regionu. Dużym wyzywaniem jest logistyka całego tego przedsięwzięcia – przygotowania zaczynają się już początkiem roku, w organizację wydarzenia zaangażowani są niemalże wszyscy pracownicy. Prezentacje Twórczości Ludowej cieszą się nieustającym zainteresowaniem, przyjeżdża do nas bardzo dużo miłośników kultury ludowej nie tylko z naszego regionu, ale i z całej Polski, a ich zadowolenie ze spędzonego u nas czasu jest największą satysfakcją.